هرچیزی که بشر برای اولین بار با ابزار‌های مختلفی ایجاد می‌کند، از ساختمان گرفته تا ماشین‌آلات و هر وسیله دیگری، ممکن است در زمان ساختن آن، آگاهی‌ای نسبت به ایرادات آن بنا یا محصول، نداشته باشد برای همین به مرور زمان، با وقوع حوادث و کسب تجربیات بیشتر، می‌توان ضعف هرچیزی را شناخت و راه‌حلی برای برطرف کردن آن مسئله پیدا کرد. همچنین با کشف ابزار و لوازم مناسب‌تری، آن‌ها را جایگزین مسیر قبلی آن صنعت کرد و آن محصول را ارتقاء داد.
شرکت بنیتک قرار است در این بخش شما را در خصوص ضعف‌های ساختمانی و هر‌آنچه که باید درباره ایمن‌سازی بنا بدانید، آگاه سازد؛ تا بتوانید با ارتقاء سیستم ساختمانی خود، درصد خسارت‌ها را پایین بیاورید و خود را از بلاهای طبیعی محفوظ نگه دارید.
ایمن‌سازی چیست؟
ایمن‌سازی ساختمان به معنای ترمیم و اصلاح بنا می‌باشد و عموما برای ساختمان‌هایی که از قبل ساخته شده‌اند انجام می‌گیرد. البته رعایت اصول ایمن‌سازی، جزو اصول ساختوساز قرار می‌گیرد و برای ساختمان‌هایی که در حال ساختن می‌باشند؛ امری ضروری است، و هیچ پیمانکار حرفه‌ای حاضر به ساخت بنا، به صورت غیر اصولی و قدیمی نمی‌باشد. از آنجایی که خراب‌کردن بناهای قدیمی هزینه‌های اضافی را روی دوش پیمانکاران و مهندسان می‌گذارد، راهکار‌هایی جدید جهت مقاوم سازی بناهای ساخته شده انجام می‌گیرد تا از این طریق بتوان از جان و مال افراد محافظت کرد.
اهمیت ایمن‌سازی ساختمان
گرچه شاید برای برخی افراد، ایمن‌سازی ساختمانشان که سال‌هاست از ساختشان می‌گذرد و آسیبی بر آن وارد نشده است، امری غیر ضروری و هزینه‌ای اضافی به چشمشان بیاید ولی باید این را به خاطر سپرد که اتفاق، یکبار بیشتر رخ نمی‌دهد و فرصت جبرانی برای آن وجود ندارد. هر بنا، با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه، با یک سری عوامل فرسایشی روبرو است که نیاز به اصلاح و ترمیم دارد یا حتی شاید عمر مفید آن به پایان رسیده باشد و به موجب آن در یک رخداد کوچک، کم‌ترین مقاومتی از خود به عمل نیاورد و خسارات جبران ناپذیری برایتان به بار آورد. از دیگر عللی که اهمیت ایمن‌سازی ساختمان را بیان می‌کند به شرح زیر می‌باشد:- تغییر استاندارد‌ها
- کاهش مصرف انرژی
- تغییر کاربری ساختمان
- اقتصادی‌تر از ساخت یک بنای جدید
- موجب ماندگاری و قدمت بیشتر بناهای تاریخی
روش‌های ایمن‌سازی ساختمان
روش‌های ایمن‌سازی ساختمان، جهت مقاوم‌سازی در مقابل بلایای طبیعی، بین سازه‌های قدیمی و سازه‌هایی که قرار است بنا شود متفاوت است، از این رو در این بخش به توضیح جداگانه‌ای برای هرکدام می‌پردازیم.ایمن‌سازی در ساختوساز جدید
از مهم‌ترین اعمالی که باید جهت ایمن‌سازی ساختمان‌های در حال ساخت، در مقابل بلایای طبیعی انجام گیرد، سبک سازی وزن نهایی بنا می‌باشد. تمامی اقداماتی که در این مسیر بر روی سقف، ستون و پی‌ها انجام می‌گیرد متفاوت از هم است که در ادامه به بخش کوچکی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.مقاوم سازی سقف‌ها
یکی از قسمت‌های مهم ساختمان جهت ایمنی بخشی، سقف آن می‌باشد که فرآیند آن با توجه به نوع سقف، مصالح استفاده شده و کاربری آن متفاوت می‌باشد.مقاوم سازی سقف وافل
سقف وافل به‌عنوان یکی از سقف‌هایی با وزن پایین، نسبت به سقف‌های سنتی شناخته می‌شود و از مقاومت و استحکام بالایی برخوردار است و به تنهایی برای سبک سازی ساختمان کافی است. مشخصه این سقف، ساختار شبکه‌ای آن می‌باشد که با نام سقف مشبک نیز شهرت دارد.انواع سقف وافل
با توجه به اینکه از سقف وافل به عنوان سقفی با وزنی سبک، عنوان کردیم؛ می‌خواهیم به انواع کلی آن بپردازیم و توضیحات بیشتری درخصوص آن دهیم. وافل‌ها قالب‌های پلاستیکی هستند که قابلیت بازیافت و استفاده در چندین پروژه را دارند. سقف وافل در حالت کلی به دو دسته وافل یک طرفه و وافل دو طرفه تقسیم می‌شود.-
سقف وافل یک طرفه:
-
سقف وافل دو طرفه:
مقاوم سازی سقف طاق‌دار
از دیگر سقف‌هایی که قابل ایمن‌سازی می‌باشند سقف طاق‌دار نام دارد. این سقف یکی از قدیمی‌ترین سقف‌هایی می‌باشد که در ایران رواج داشته است، اما به دلیل ضعیف و ایمن نبودنش، سقف‌های تیرچه بلوکی جایگزین آن‌ها گشته‌اند. با این‌حال هنوز هم، محبوبیت ویژه‌ای در بین مردم دارد. یکی از دلایل محبوبیت آن هزینه ساخت پایین و قیمت به صرفه آن می‌باشد.مقاوم سازی سقف دال بتنی مسلح
سقف دال بتنی مسلح، متشکل از بتن و میلگرد می‌باشد که در ساخت سقف، کف ساختمان و … کاربرد دارد اما به دلیل وزن بسیار بالایی که دارد، استفاده از آن به عنوان سقف ساختمانی، ریسک زیادی دارد. از این جهت برای ایجاد مقاومت بیشتر، با برداشتن پوشش بتنی از آن و سپس تمیز کردن میله‌های آن توسط کمپرسور شن و ماسه مرحله اوله اقدام ایمن‌سازی این سازه انجام می‌گیرد. در مرحله آخر میله‌های فولادی توسط مواد اپوکسی باید پوشانده شوند تا بتوان از آن در برابر خوردگی محافظت کرد.
مقاوم‌سازی اسکلت بتنی و فلزی
برای ایمن‌سازی بنا، تنها سبک‌سازی سقف آن کافی نیست و نیاز است بدنه ساختمان نیز با روش‌های مختلف مقاوم‌سازی شود. انواع روش‌های مقاوم سازی اسکلت ساختمانی به شرح زیر است:- میراگر
- تقویت ستون‌ها
- استفاده از بادبند
- بهسازی لرزه‌ای سازه
- اضافه‌کردن دیوار جانبی
- استفاده از کامپوزیت الیاف
- مقاوم سازی با دیوار برشی
- استفاده از مهاربند و بادبند
- بهره‌گیری از قابلیت خمشی
- استفاده از تیر بتنی با فولاد
- شبکه‌های سیمی جوش‌خورده
- استفاده از ورق فلزی در ستون
- استفاده از نبشی و تسمه فلزی
- استفاده از مصالح FRP (اف آر پی)
- استفاده از میلگردهای طولی و خاموت
ایمن‌سازی ساختمان‌های قدیمی
سازه‌های قدیمی به سه نوع، سیستم فولادی، بتنی و بنایی تقسیم بندی می‌شوند که شیوه مقاوم سازی در هر یک از آنان متمایز است.1- ساختمان‌های قدیمی فولادی
سازه‌های فولادی از دیگر سازه‌های قدیمی، ایمنی بهتر و تلفات ناشی از زلزله کمتری دارند، اما این دلیلی بر مقاوم نساختن و به حال خود رها کردن آن‌ها نیست، چرا که هر محصولی تاریخ انقضایی دارد و فرسودگی ناشی از گذر زمان باعث ریزش آن می‌شود. روش‌های مقاوم سازی سازه‌های فولادی به شرح زیر است:- اجرای میلگرد بستر
- استفاده از وال پست
- استفاده از دیوار باربر
- اضافه کردن میان قاب‌ها
- استفاده از اف آر پی (FRP)
- ژاکتینگ جهت مقاوم‌سازی و…
2- ساختمان‌های قدیمی بتنی
ایمن‌سازی ساختمان‌های بتنی نیز با استفاده از روش‌های زیر قابل انجام است، اما باید دید کدام شیوه، مناسب سازه مورد نظر شما می‌باشد و متناسب با آن اقدام کرد.- افزایش ابعاد تیر
- استفاده از ورق‌های فولادی
- افزایش ستون و فوندانسیون
- استفاده از روش اف آر پی (FRP)
- تکنیک پیش تنیدگی و یا پس کشیدگی و …
3- ساختمان‌های قدیمی بنایی
از جدید‌ترین مصالحی که می‌توان با استفاده از آن‌ها به ترمیم ساختمان‌های بنایی پرداخت، استفاده از مصالحی مانند ملات، اپوکسی و یا گروت می‌باشد. از دیگر راه‌های مقرون به صرفه در ساختمان‌های بنایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:- استفاده از کلاف
- استفاده از مهار بند
- استفاده از پشت بند‌ها
- افزودن هسته‌های مرکزی
- استفاده از الیاف اف آر پی
- استفاده از نوار های فولادی
- استفاده از دیوارهای سازه ای جدید
- استفاده از دیوارهای برشی مسلح بتنی